The SNS Foundation leads community-focused initiatives with the objective of building a socially-equitable and environmentally-sustainable society. Through the appointment of over 100 additional teachers in 80+ partner government schools, learnings gaps among academically weak students are being bridged. Their programmes have impacted over 5,000 children. The Foundation is working towards building a hyperlocal library of 100 Marwari books with efforts of educators from the Marwari community. Marwari is a developing language spoken in Rajasthan (the largest state in India). With 20 million or so speakers (ce. 2001), it is one of the largest varieties of Rajasthani. However, Marwari currently has no official status as a language of education and government and therefore, lacks resources in the language. Vijay Tanwar, Manager JAWAI Operations, SNS Foundation tells us in his own words how he and his team are working towards creating a library of Marwari books against all odds. 

एस एन एस फाउंडेशन ने StoryWeaver Freedom to Read! के अभियान पर आवेदन किया था! हमें यह जानकर बेहद खुशी हुई कि इस अभियान के लिए एस एन एस फाउंडेशन को चुना गया है तथा हमारे शिक्षकों को 21 फरवरी, 2019 अंतर्राष्ट्रीय मातृभाषा दिवस पर मारवाड़ी भाषा में बच्चों के लिए गुणवत्ता कहानियों की एक डिजिटल लाइब्रेरी का हिस्सा बनने के लिए एक अवसर मिला।

मारवाड़ी एक राजस्थानी भाषा है जो भारतीय राज्य राजस्थान में बोली जाती है। जब मैंने राजस्थान में अपने सहयोगी कर्मचारियों के साथ इस अवसर को साझा किया था तो वे सभी खुश हुए और हिंदी भाषा से मारवाड़ी भाषा में कहानियों का अनुवाद करने के लिए उत्सुकता से आगे आने के लिए तैयार हुए । इन कर्मचारियों को मूल रूप से प्रथम से मध्यम वर्ग के बीच के काल में रेमेडियल छात्रों की नींव रखने के लिए शिक्षक के रूप में नियुक्त किया गया है।

“मारवाड़ी कहानियां ” शब्द सुनकर ख़ास तौर से मुझे काफी अच्छा लगा और जब मैंने टीचर्स से पुछा की क्या कभी आपने मारवाड़ी कहानियों पढ़ी हैं तो सभी का उत्तर एक ही था "नहीं "। अब यह जान कर खुशी दुगनी हो गई की अब जिन १३ सरकारी स्कूलों में एस एन एस फॉउंडेशन काम कर रही है उन स्कूलों के बच्चों को इन मारवाड़ी कहानियों को पढ़ाने का मौका मिलेगा । इन कहानियों को पढ़कर बच्चों का मनोरंजन तो होगा ही पर इसके साथ साथ उनका ज्ञान भी बढ़ेगा।

टीचर्स को हिंदी कहानियों को मारवाड़ी (भाषा) कहानियों में अनुवाद करने में जयादा वक़्त नहीं लगा। कुल ९ टीचर्स व एक फील्ड कोऑर्डिनेटर को १० / १० हिंदी की कहानियों को मारवाड़ी (भाषा) में अनुवाद करने की ज़िम्मेदारी सौंपी गयी और अनुवाद टीम ने इस ज़िम्मेदारी को बख़ूबी निभाया और दिए हुए वक़्त से पहले काम पूरा किया । अब असली चुनौती से टीम को मुक़ाबला करना था जब उनको यह बताया गया की १०० मारवाड़ी कहानिओं का अनुवाद जो आप सभी ने किया है उसकी सॉफ्ट कॉपी जमा होनी है । यह सुनकर सभी टीचर्स हाँके बांके रह गये क्योंकि जहाँ फाउंडेशन काम कर रही है वो छेत्र एक दम शहर से दूर का छेत्र है। इंटरनेट की सुविधा बहुत कम है, कंप्यूटर पर काम करने वाले लोग बहुत कम है कुल मिलकर सुविधा ठीक नहीं है।

अब जा कर यह अहसास हुआ की जो काम बहुत कम समय में हुआ था यानी कहानियों का अनुवाद अब इस से १० गुणा समय लगने वाला हैं क्योंकि परिस्थिति अनुकूल नहीं है।  जैसे तैसे काम को अंजाम देने के लिए फिर से टीम जुट गई, अब समय का पता ही नहीं चल रहा था कि कैसे समय भागा जा रहा है और प्रकाशन की तारिक़ नज़दीक आ रही है । फिर बढ़ी मुश्किल से लोगों से सम्पर्क साधा, लोगों को मनाया तब जा कर कुछ कुछ कहानियों को सॉफ्ट कॉपी में करने का लोगों ने आश्वासन दिया। परिस्थिति कुछ सुधरी ही थी के एक और ज़ोर का झटका धीरे से लगा। डी टी पी ऑपरेटर ने टाइपिंग करने से मना कर दिया क्योंकि उसकी दुकान डिस्टर्ब हो रही थी और बिजली का लगातार कई घंटो तक न आना काम को पूरा करने में बहुत बड़ी रुकावट बनता जा रहा था ।बहरहाल टीम का मनोबल टूटने नहीं दिया और टीम काम करती गयी और कहानियों की सॉफ्ट कॉपी बनती गयी और एक नया अनुभव का असहसास मुझको और टीम को हुआ ।

Powerhouse translators of SNS Foundation

अब मारवाड़ी काहियाँ प्रकाशित होंगी और पुरे राजस्थान राज्य के बच्चे इन कहानियों का लुपत उठाएंगे। टीचर्स इन कहिनोयों के प्रिंटआउट निकल कर बच्चो के साथ मिलकर कहनियाँ  पढेंगे । इन कहानियों को लगभग १५०० सरकारी  स्कुल के स्टूडेंट्स पढेंगे और हम सब का प्रयास सफल होगा।

SOIL Team publishes the Marwari stories on StoryWeaver

अंत में मैं सभी टीचर्स का धन्यवाद करता हूँ की उन्होंने अपना कीमती वक़्त निकला और इस मिशन को सफल  बनाने में सहयोग दिया। सॉइल टीम के स्टूडेंट्स राहुल वर्मा, रूपम दत्ता, अवनीश कुमार , निवेधा प्रियदर्शिनी व थमरईसेल्वी मोहनराज जिन्होंने मारवाड़ी कहानियों को प्राकशित करने में  में एस एन एस फाउंडेशन को सहयोग दिया।

मैं एस एन एस फाउंडेशन की हेड ऑपरेशन्स दमयंती भौमिक जी का भी तेह दिल से धन्यवाद करता हु की उन्होंने मुझे इस टीम का हिस्सा बनने का  मौका दिया. अनुवादक टीम के नाम: दुरपाल सिंह, हीर सिंह,  दिनेश कुमार, भूपेंद्र सिंह राणावत, गोविन्द  कुमार, सजल कँवर , सुरेश गर्ग, प्रदीप सिंह, विपुल सिंह, सोनिका गेहलोत  और मादाराम .

 

You can read the Marwari stories translated by SNS Foundation here. 

Be the first to comment.

---

Post by Purvi Shah, Director - StoryWeaver

---

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

We must admit, we’ve been watching the number next to Reads with bated breath for the past few days.

One crore. Ten million.

However you interpret the numerals, it’s tens of thousands of reads, and it puts a massive smile on our faces to think of children across the world enjoying reading books on StoryWeaver.

It’s also a very, very special milestone to cross.

 

Special, for children like Manisha who speak Gondi (an Indian tribal language), but until recently had no access to books in their mother tongue, and who read their very first storybook in Gondi, which was created on, downloaded and printed from StoryWeaver.

 

Special, for teachers like Gangadhar, who keep their students spellbound and build their reading and pronunciation skills with Readalongs.

 

Special, for partners like Room to Read and Asia Foundation who help underserved children read.

 

Special, for community libraries like The Community Library Project in Delhi, who help dozens of children read and enjoy these books, even during difficult times during the pandemic, when they were unable to visit the physical library.

 

Special, for young readers like Vaishnavi, who haven’t been to school for months due to the pandemic, but are continuing their reading journey using books from StoryWeaver.

 

And special for us, because it captures everything we stand for: Joy, Inclusion, Empowerment and Integrity.

It’s been five thrilling years of creativity, innovation, and collaboration. And the best part? 10 million is already in the rearview mirror, as we fly on towards the next milestone.

Thank you for reading this far, and if you like our work, do consider partnering with us, and supporting us— there are millions of children still to discover the joy of reading.

---

Help us continue to give children free access to books. Click here to support StoryWeaver.

If you are part of an organization that promotes reading and learning among children, and you would like to partner with us, write to us at [email protected].

comments (2)

---

Written by Bhargavi G.M., Editor - Kannada, Pratham Books

In the journey of re-telling a story in our own language, we often fall in love with a few of our own translated stories and they remain our favorites forever! On this Kannada Rajyotsava, we welcome you to StoryWeaver to read some such gems. What makes them our favorite, and why do we feel they are timeless? Read on to know more…

1. The Koel with the Sore Throat - ಕೋಗಿಲೆಗೆ ಗಂಟಲು ನೋವು (Level 2)

https://storyweaver.org.in/stories/35038-kogilege-gantalu-novu

ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಚಿಕ್ಕಮಕ್ಕಳೂ ಕನ್ನಡಕ ಹಾಕಿರುವುದನ್ನು ಬಹುತೇಕ ಸಲ ನಾವು ಗಮನಿಸುತ್ತೇವೆ. ಹದಿನೈದು ಇಪ್ಪತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಹೀಗೊಂದು ದೃಷ್ಟಿ ಸಮಸ್ಯೆ ಬರಬಹುದು, ಅವರಿಗೆ ಕನ್ನಡಕ ಕೊಡಿಸುವ ಮೂಲಕ ಶಿಕ್ಷಣ ಮುಂದುವರಿಸಬಹುದು ಎನ್ನುವುದು ಎಷ್ಟೋ ಪಾಲಕರಿಗೆ ಗೊತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಕಾಲ ಬದಲಾಯಿತು ಒಂದನೆಯ ತರಗತಿಯ ಮಗುವೂ ಮೂಗಿನ ಮೇಲೆ ಕನ್ನಡಕ ಏರಿಸಿ, ಗತ್ತಿನಿಂದ ಪಾಠ ಕಲಿಯುವ ನೋಟವೊಂದು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು. 

ತೀರಾ ಏಳೆಂಟು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದಿನವರೆಗೂ ಕಾರಣಂತಾರಗಳಿಂದ ಕಿವಿ ಕೇಳಿಸದೆ ಶಾಲೆ ಬಿಟ್ಟ ಮಕ್ಕಳ ಸಂಖ್ಯೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಹೆಚ್ಚೇ ಎನ್ನುವಷ್ಟು ಇದೆ. ವಯಸ್ಸಾದವರಿಗೆ ಕಣ್ಣು ಕಾಣದಿರುವುದು, ಕಿವಿ ಕೇಳಿಸದಿರುವುದು ವಯೋ ಸಹಜ ಸಮಸ್ಯೆ. ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಹಾಗಲ್ಲ. ಆದರೆ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ‘ಹಿಯರಿಂಗ್‌ ಏಡ್‌’ ನಿಂದಾಗುವ ಪ್ರಯೋಜನ ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಬಳಸುವ ರೀತಿ ಹೇಳಿ ಕೊಡುವುದು ಹೇಗೆ? ಅದು ಈ ಕಥೆಯಲ್ಲಿ ಮೂಡಿ ಬಂದಿದೆ. ಈ ಕಥೆಯ ಕನ್ನಡ ಅನುವಾದ ಮಾಡಿದ್ದು ಒಬ್ಬ ಟೀಚರ್ ಮತ್ತು ಅವರ ಮಗನಿಗೆ ಒಂದು ಕಿವಿ ಸರಿಯಾಗಿ ಕೇಳಿಸಲ್ಲ ಎನ್ನುವುದು ಕಥೆ ಹೆಚ್ಚು ಇಷ್ಟವಾಗಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು.

2. The Louse's New House - ಹೇನಿನ ಹೊಸಮನೆ  (Level 2)

https://storyweaver.org.in/stories/36056-henina-hosamane

ಈ ತಲೆಮಾರಿನ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಹೇನಿನ ವಿಷಯ ತೀರಾ ಹೊಸದು. ಗೊತ್ತೇ ಇಲ್ಲ ಅಂದರೂ ಅಡ್ಡಿಯಿಲ್ಲ. ಅಲ್ಲೊಬ್ಬರ, ಇಲ್ಲೊಬ್ಬರ ತಲೆಯಲ್ಲಿ ಹೇನು ಕಂಡ ಮಕ್ಕಳು ಅಚ್ಚರಿ ಪಡುತ್ತಾರೆ. ‘ಹೇನುಗಳು ಏಳು ಹಾಸಿಗೆ ದಾಟುತ್ತವೇ’ ಎನ್ನುವ ಕಥೆಯನ್ನು ನಾವು ಮಕ್ಕಳಿದ್ದಾಗ ಅಚ್ಚರಿಯಿಂದ ಕೇಳಿದ್ದೆವು. 

ಆದರೆ ಹೀಗೆ ರಾಜನೊಬ್ಬ ತಲೆಯಲ್ಲಿ, ಕೂದಲಿನ ಸುಪ್ಪತ್ತಿಗೆಯಲ್ಲಿ ವಾಸ ಮಾಡಬೇಕು ಎಂದು ಕನಸು ಕಾಣುವ, ಹಾಗೂ ಹೀಗೂ ಹೊಸ ಮನೆ ತಲುಪಿ ಬೆಸ್ತು ಬಿದ್ದ ಹೇನಿನ ಬಗ್ಗೆ ಕೇಳಿರಲಿಲ್ಲ. ವೈಯಕ್ತಿಕವಾಗಿ ನನಗಿಷ್ಟವಾದ ಈ ಕಥೆಯನ್ನು ಮಕ್ಕಳಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ ಅನೇಕ ದೊಡ್ಡವರೊಂದಿಗೆ ಹಂಚಿಕೊಂಡಾಗ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಇಷ್ಟವಾಯಿತು. ಅದರಲ್ಲೂ ಸಾರಥಿಯ ಪಾತ್ರ! ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ಯಾವುದೇ ಮಕ್ಕಳ ಕತೆಯಲ್ಲಿ ಹೆಣ್ಣುಮಗಳೊಬ್ಬಳು ರಾಜನ ರಥದ ಸಾರಥಿಯಾಗಿರುವುದನ್ನು ಓದಿರಲಿಲ್ಲ. ಅರೇ ಹೌದಲ್ಲ ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳೂ ರಥ ಓಡಿಸಬಹುದು! ಎನ್ನುವ ಹೊಸ ವಿಚಾರವೂ ಹೊಳೆದದ್ದುಂಟು.

ಟಿಂಗು, ರಂಗ, ಬಬ್ಲೂ ಕತೆಯ ಒಂದು ಚಿತ್ರ.

3. The Tino, The Rhear and the Biger - ಟಿಂಗು, ರಂಗ, ಬಬ್ಲೂ! (Level 2)

https://storyweaver.org.in/stories/39902-tingu-ranga-babloo

ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಪ್ರತಿ ಶಾಲೆಯಲ್ಲೂ ವಾರದಲ್ಲಿ ಒಂದು ದಿನ ಮಕ್ಕಳು ಬಣ್ಣ ಬಣ್ಣದ ಬಟ್ಟೆ ಧರಿಸಿ ಬರುವ ಅವಕಾಶ ಇರುತ್ತದೆ. ನಾನು ಅನೇಕ ಶಾಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಗಮನಿಸಿದ್ದೇನೆ ಮಕ್ಕಳು ತಾವು ಎಷ್ಟೇ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಬಟ್ಟೆ ಧರಿಸಿ ಬಂದಿದ್ದರೂ ಅವರ ಕಣ್ಣುಗಳು ಮಾತ್ರ ತಮ್ಮ ಸಹಪಾಠಿಗಳು ಧರಿಸಿ ಬಂದ ಬಟ್ಟೆಯ ಮೇಲೇಯೇ ನೆಟ್ಟಿರುತ್ತದೆ. 

ಮಕ್ಕಳ ಈ ಆಟವನ್ನು ನೋಡುವಾಗಲೆಲ್ಲ ನನ್ನ ತಲೆಯಲ್ಲಿ ಆ ಮಕ್ಕಳ ಮನಸಿನಲ್ಲಿ ನಡೆದಿರಬಹುದಾದ ಅಥವಾ ನಡೆಯಬಹುದಾದ ಸಂಭಾಷಣೆಯನ್ನು ಓದುತ್ತಿರುತ್ತದೆ. ಮಕ್ಕಳ ಆ ಸಂಭಾಷಣೆಯೇ ಇಲ್ಲಿ ಕಥೆಯ ರೂಪ ಪಡೆದಿದೆ ಎಂದೇ ಅನಿಸುತ್ತದೆ ನನಗೆ. ನನ್ನ ಬಟ್ಟೆ ನಿನಗೆ ಕೊಡುತ್ತೇನೆ, ನಿನ್ನ ಬಟ್ಟೆ ನನಗೆ ಕೊಡು ಎಂದು ಮಕ್ಕಳು ಮುದ್ದು ಮುದ್ದಾಗಿ ಮಾತನಾಡುವಂತೆಯೇ ಈ ಪ್ರಾಣಿಗಳೂ ಅವುಗಳ ಚರ್ಮ ಬದಲಾಯಿಸಿಕೊಂಡು ಪೇಚಾಡುವುದನ್ನು ಓದುವುದೇ ಒಂದು ತಮಾಷೆ.

4. How to Be an Otter - ನೀರು ನಾಯಿಗಳೆಂದರೆ? (Level 3)

https://storyweaver.org.in/stories/60211-neeru-naayigalendare

ಪ್ರತಿ ಮನೆಯಲ್ಲಿ, ಪ್ರತಿ ಮಗುವಿಗೂ ಅಪ್ಪ-ಅಮ್ಮ ಕೊಡುವ ಶಿಕ್ಷಣ. ಏನು ತಿನ್ನಬೇಕು, ಹೇಗೆ ತಿನ್ನಬೇಕು, ದೊಡ್ಡವರೊಂದಿಗೆ ಹೇಗಿರಬೇಕು, ಹೇಗೆ ವರ್ತಿಸಬೇಕು ಎನ್ನುವುದು. ಈ ಕಥೆಯಲ್ಲಿ ನೀರುನಾಯಿ ಮರಿಗಳಿಗೂ ಅಷ್ಟೇ. ತಾಯಿ ನೀರುನಾಯಿ ತನ್ನ ಮರಿಗಳಿಗೆ ಶಿಕ್ಷಣ ಕೊಡುವುದು. ಇಡೀ ಪರಿಸರದಲ್ಲಿ ಅವುಗಳ ಅಸ್ತಿತ್ವವೇನು, ಅವು ಹೇಗಿರಬೇಕು, ಇಡೀ ಜೀವ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಹೊಂದಾಣಿಕೆ ಎಷ್ಟು ಅವಶ್ಯಕತೆ ಎನ್ನುವುದನ್ನು ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ತಿಳಿಸಿ ಹೇಳುತ್ತದೆ.

ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ತಿಳಿಸಿ ಕೊಡುವ ಕ್ರಮ ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಂದ ಪ್ರಾಣಿಗೆ ಬೇರೆಯಾಗಬಹುದು. ಆದರೆ ಅಂತಿಮ ಉದ್ದೇಶ ಒಂದೇ ತಮ್ಮ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಜೋಪಾನವಾಗಿ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು. ವಿಷಯ ಮತ್ತು ಚಿತ್ರಗಳಿಂದ ಎಲ್ಲರನ್ನೂ ಸೆಳೆಯುವು ಪುಸ್ತಕ ನನಗೂ ವೈಯಕ್ತಿವಾಗಿ ಇಷ್ಟ.

ನೀರು ನಾಯಿಗಳೆಂದರೆ? ಕತೆಯ ಒಂದು ಚಿತ್ರ

5. A Whistling Good Idea - ಶಿಳ್ಳೆಗೆ ಒಳ್ಳೇ ಉಪಾಯ (Level 3)

https://storyweaver.org.in/stories/37452-shillege-olle-upaaya

ಪ್ರತಿ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಅಮ್ಮ ಮನೆಯಿಂದ ಹೊರ ಹೋಗುವಾಗ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಹೇಳುವ ಸಾಮಾನ್ಯ ವಿಷಯ, ಕುಕ್ಕರ್ ಮೂರು ಶಿಳ್ಳೆ ಹೊಡೆದ ತಕ್ಷಣ ಗ್ಯಾಸ್ ಆಫ್ ಮಾಡು ಎನ್ನುವುದು. ಸ್ವಲ್ಪ ಸೋಮಾರಿ ಮಕ್ಕಳಾದರೆ ನಾಲ್ಕು ಶಿಳ್ಳೆಗೊ, ಐದು ಶಿಳ್ಳೆಗೊ ಗ್ಯಾಸ್ ಆಫ್ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. 

ಆದರೆ ಕತೆಯಲ್ಲಿ ಬರುವ ನಿವಿ ಮಾತ್ರ ಜಾಣೆ. ಕುಕ್ಕರ್ ಮುಂದೆ ನಿಂತು ಅದು ಶಿಳ್ಳೆ ಹೊಡೆಯುವವರೆಗೆ ಕಾಯುವ ಬದಲು, ಶಿಳ್ಳೆಗಳಾದ ನಂತರ ಗ್ಯಾಸ್ ತನ್ನಷ್ಟಕ್ಕೆ ತಾನೇ ಆಫ್ ಆಗುವ ಮಾಡಿಟ್ಟರೆ ಎಂದು ಯೋಚಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಅಡುಗೆ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಇರುವ ಸಲಕರಣೆಗಳನ್ನ ಉಪಯೋಗಿಸಿ ಅವಳು ಮಾಡುವ ಉಪಾಯವೇ ಈ ಕಥೆ. ಕಾರಣ ಮತ್ತು ಪರಿಣಾಮ ತತ್ತ್ವದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ನಿವಿ ರೂಬ್ ಗೋಲ್ಡ್ ಬರ್ಗ್ ಎಂಬ ಯಂತ್ರವನ್ನು ತಯಾರಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಮನೆಯಲ್ಲಿರುವ ಸಾಮಾನುಗಳಿಂದಲೇ ಇದನ್ನು ತಯಾರಿಸಬಹುದು ಎನ್ನುವುದು ವಿಶೇಷ.

---

Do join the conversation by leaving your thoughts in the comments section below. You can also reach out to us through our social media channels: Facebook, Twitter and Instagram.

Be the first to comment.

---