बचपन मैं सभी बच्चों की तरह मुझे भी कहानी सुनने का बड़ा शौक था। खुशकिस्मती से मुझे कहानी सुनाने के लिये घर में अनेक लोग थे जैसे दादा-दादी, माता-पिता, भाई-बहन। ननिहाल जाते तो वहाँ नाना-नानी, मामा, मौसी...। कहीं भी हम होते रात को किसी न किसी से कोई न कोई मज़ेदार कहानी(यां) सुनकर ही सोते। मैं जब थोड़ा बड़ा हुआ और पढ़ना सीख गया तो अखबार और पत्रिकाओं में बाल साहित्य पढ़ने लगा। इस तरह कहानियां पढ़ने-लिखने का शौक लगा। 

स्कूल के दिनों में छुट्टियाँ खेलने कूदने और कोमिक्स, बाल पत्रिकाओं में छपने वाली कहानियाँ, कवितायें या बाल उपन्यास पढ़ने में बीतती थीं। नन्दन, लोटपोट, चंपक, चन्दामामा - कुछ नाम याद हैं। चंदामामा में कहानियों के साथ छपने वाले चित्र और कहानियाँ बेहद रोचक होते थे। 

जब मैं झाँसी में कक्षा आठ में पढ़ता था एक दिन मैंने एक छोटी-सी कविता लिखी और भाई-बहनों को सुनायी। पहले उन्हें भरोसा नहीं हुआ की मैंने वह कविता लिखी है। उन्हें लगा कि झूठी शान दिखाने के लिये मैं किसी और की लिखी हुई कविता सुना रहा हूँ। मैंने उन्हें शपथ लेकर कहा तो माने और उन्होंने कविता की तारीफ की। वह कविता मैंने दैनिक जागरण के बाल मण्डल के संपादक को प्रकाशन के लिये भेज दी। संयोग से वह स्वीकृत हो गयी और कुछ दिन बाद प्रकाशित हो गयी। समाचार पत्र में छपी अपनी रचना को देखकर मुझे बड़ी प्रसन्नता हुई। परिवार और पड़ोस के लोगों ने भी तारीफ की और मेरा उत्साह बढ़ाया। फिर कभी-कभी मैं कविता, कहानी, लेख इत्यादि लिखने लगा। उनमें से कुछ स्कूल और कालेज की पत्रिकाओं और स्थानीय समाचार पत्रों में प्रकाशित हुए।

नौकरी में आने बाद व्यस्तता बढ़ी और वातावरण बदल गया जिससे मेरा पढ़ना-लिखना बहुत कम हो गया । फिर विवाह हुआ और एक पुत्री का पिता बना। मैं, मेरी पत्नी और पुत्री अब एकल परिवार की शक्ल में, घर से दूर, एक दूसरे शहर में थे। जब पुत्री थोड़ी बड़ी हुई तो मेरी कहानियों में पुनः रुचि हुई। मैंने उसके बचपन में उसे, अपने बचपन की कहानियाँ सुनायीं और कुछ अपनी कल्पना से पिरोकर नयी कहानियाँ भी बनायीं। उसे कहानियाँ सुनने में आनंद आता था और मुझे सुनाने में। फिर वो बड़ी हो गयी अब उसे कहानियाँ सुनाने की आवश्यकता नहीं रही।

कभी-कभी मैं लिखता रहा, लेकिन मैंने बाल साहित्य नहीं टटोला था। हाल ही में इन्टरनेट पर कुछ खोजते हुए मुझे https://storyweaver.org.in/ मिला तो मुझे आश्चर्यजनक प्रसन्नता हुई। यह बच्चों और बड़ों, दोनों के लिये, रुचिकर है, सुगम है और निःशुल्क है। इसने मुझे बच्चों की कहानियों की तरफ पुनः आकर्षित किया और मैंने कुछ कहानियाँ लिखीं। बड़ा अच्छा लगा जब अपनी हिन्दी कहानी का अंग्रेजी  और तेलगु अनुवाद देखा। इस साइट पर बच्चे भी आसानी से अपनी कल्पना से चित्र सहित कहानियाँ लिख सकते हैं। 

स्टोरीवीवर (https://storyweaver.org.in/) बच्चों के लिये बहुत उत्कृष्ट समाज सेवा का कार्य कर रहे हैं। मैं इन्हें बहुत बधाई और शुभकामनायें प्रेषित करता हूँ। 

रवि रंजन गोस्वामी की बुनी हुई कहानियाँ पढ़ने के लिए यहाँ क्लिक कीजिए…

 

 

Be the first to comment.

Nayana Adarkar, a graduate in commerce, working as a Sr. SubEditor for Daily Bhaangarbhuin,  has published 3 poetry collections, 2 literary essays, a collection of short stories and 16 books for children. Her songs have been included in chilren's audio CDs and her poetry is a part of the Goa Higher Secondary syllabus as well as B.A. syllabus. One of her poems has been included in the  Maharashtra Higher Secondary Board syllabus.  She has received two awards for children's literature, six awards for her poetry and one for her for story collection. She is also the recipent of the  Goa State Yashodamini Award for Literature.

Nayana Adarkar, our Konkani enthusiast lovingly shares with us her many adventures in the World of Stories. She carries us along, right back to the very beginning of her wonderful tryst with poems and stories. We trot alongside as she tells us about how she became and remained the animated, child-like storyteller that she is (Touch Wood:)); how the audience kept changing through the different phases of the growing up years, to marriage, to motherhood - but the stories, they always remained by her side. 

We find ourselves eagerly listening in to our favourite Manikantan’s story as she narrates it to a room full of enthusiastic children…and just like her very young audience, we want to hear more and more stories from you, Nayana. Keep weaving magic with the stories, like only you can!

Join us, on this wonderful journey with Nayana… 

हांव भुरगेपणांत खूब मस्ते, भरपूर खावप, वाचप , अभिनय करप आनी नाच करप म्हाका आवडटालें. चांदोबा, काणयांची पुस्तकां, पेपर... हाची आवड निर्माण जाली ती म्हजी आजी आनी म्हज्या आज्याची भयण बा कडल्यान. बा मुंबय सावन गोंया येताली. तेन्ना आमी तिका म्हणप, बा, काणी सांग. तिणें मागीर म्हणप, काणी दिल्लीक बसल्या राणी आनी मागीर ती काणी सुरू करताली. म्हजी आवय शिवलिला, भगवतगिता बी वाचून दाखयताली तेंवूय कानार पडटालें. 

चवथेंत आसतना एकदां फॅमिली पिकनिकेक गेल्ले कडेन म्हजी पयली कविता जल्माक आयली. मागीर काणयो, नाटकुलीं. आमच्या बाबान वाड्या वयल्या भुरग्यां खातीर शाळा काडिल्ली. ते शाळेंत हांव भुरग्यांक काणयो सांगपाक वतालें. म्हजी वाचनाचे, अभिनयाचे आवडीक सारें मेळटालें. 

हांव व्हड जालें खरें पूण म्हज्यांतलें भुरगें तशेंच म्हज्या मनांत उरलें. तें पिकनिकेक, इश्ट-इश्टिणीं मदीं भायर येतालें आनी मस्तेंपणा करतालें. भुरगींय म्हजे कडेन म्हज्या सभावा खातीर ओडटाली. जायत्या जाणांक म्हज्या ह्या प्लस पॉयंटाचो अदमास आयलो. तीं म्हाका काणयो सांगपाक आपोवंक लागलीं. कोंकणी भाशा मंडळ, शाळा, क्लब, ग्रंथालय...

हांव भुरग्यां मदीं वता तेन्ना भुरगें जाता. आनी तेन्नाच म्हाका कळटा भुरग्यांक कितें जाय आसता. नव्यो नव्यो काणयो, तातूंत हांसप आसपाक जाय, नाटक आसपाक जाय, पूण शिकोवणी आसपाक जायना. तूं अशें कर, तशें कर म्हणल्यार भुरग्याक (आनी म्हज्यांतल्या भुरग्याकूय) राग येता. ते परस आडवळणान ती गजाल भुरग्यांच्या मनार घाली, जाल्यार तांकां दुसऱ्यांचे काणयेंतल्यान त्या गजालीचें म्हत्व कळटा. त्या भुरग्याच्यो चुकी आपल्या कडल्यानूय घडटात हें ताच्या लक्षांत येता. आपणें तशें केल्यार कितें जातलें हें नकळटा ताका समजता. आनी तें शाणो जाता. 

आतां भुरगीं कसली आसची काणी सांगपा खातीर हाका म्हजे नदरेन अर्थ ना. भुरगें भुरगेंच आसता. हां कांय जाणांची लेव्हल मातशी वेगळी आसूं येता. पूण भुरग्यांक मारप, बडोवप, मरप, दुख्ख जावप ह्यो गजाली आवडनात. चड करून त्या परिस्थितींतल्यान आयिल्ल्या भुरग्यांक. भुरग्यांच्या कलान घेवन तांकां काणयो सांगपाक म्हाका आवडटा. तांचे भशेन नाचून बी काणी सांगल्यार तांकां हांव मागीर तांच्यांतलें एक भुरगें कशें दिसता आनी तिवूंय मनमेकळीं काणयेचो आनंद घेतात. एक थर्ड पर्सन जावन तांचे मदीं काणी सांगूंक गेल्यार भुरगीं तुमकां आपणायनात. हो म्हजो अणभव.

म्हज्या भुरग्यांक काणी सांगता सांगता हांवूय काणयो घडयत गेलें. पेपरांत कामाक आसतना हांव बालसाहित्य विभाग सांबाळटालें. तेन्नाय म्हजे कडसून काणयो घडत गेल्यो. वट्ट 14 काणयांचे संग्रह जाले. आनीकूय काणयो घडटात. बालकविताय करतां. भाशा मंडळान म्हज्यो कविता सी.डी. खातीरूय घेतल्यात. हांव कथा, कविता वांगडा बालसाहित्यूय रचता. त्या बालसाहित्याचो बिंब प्रकाशन, आनी कुडचडें केंद्रांन पुरस्कार दिवन भोवमान केला.

हांव ज्या जाग्यार काणी सांगूंक वता थंय चडश्यो म्हज्यो काणयो सांगतां. आनी केन्ना केन्ना म्हाका आवडटात आनी भुरग्यांक सांगपाक म्हाका बरें पडटात, त्या काणयांतल्यान मनरिजवण जाताच पूण नवें गिन्यान मेळटा, तातूंतल्यान भुरग्यांच्यो भावनाय समजतात. अश्यो काणयो हांव घेता. म्हाका राजीव तांबे हांच्यो काणयो आवडटात. वेगळे तरेच्यो . जनावरांक, वस्तूंक मनशाच्या रुपान पेश करपी. मनिकंठन ही काणीय म्हाका आवडली. आयच्या धांवपळीच्या जगांत भुरगीं फकत अभ्यास, करियराच्या फाटल्यान घुस्पल्यांत. तांच्या मदल्यो भावनांय आमी पालक समजून घेनात. सैमाचीं तरेतरेचीं रुपां तांचे पसून पयस उरतात. तांचे मुखार आसता तें बेगडी टिव्ही, कंप्युटरा वयलें जग. हांवें मणिकंठनाची काणी भुरग्यांक सांगली आनी त्या भुरग्यां मदली मातयेची उदकाची , आजी-आजो हांची ओड पळोवन मन भरून आयलें. 

म्हजी इश्टीण रत्नान एकदीस आमनाबायचो फोन येतलो म्हूण सांगलें. आमनाबायन म्हजे मुखार तरातरांच्या काणयांचें भांडार दवरलें. आगळ्यो वेगळ्यो काणयो. वेगवेगळ्या लेखकांच्यो. तांचो अणवाद बी करतना मजा आयली.

Watch Nayana Adarkar in action: 

 

Be the first to comment.